Η εκτέλεση Μ. Λίτινα και Ε. Καλύβα στο Χαϊδάρι

Αρθρογραφος: Ιστορικό Αρχείο
Ημ/νια Έκδοσης: 28/10/2018
Κατηγορίες: Σαν σήμερα, Προσκοπική Ιστορία


Το πρωί της 8ης Σεπτεμβρίου του 1944, οι Γερμανοί Κατακτητές από το στρατόπεδο του Χαϊδαρίου οδηγούν στο Δαφνί 72 Έλληνες πατριώτες. Όλοι ήταν κατηγορούμενοι για την αντιστασιακή τους δράση. Μεταξύ αυτών ήταν η ηρωίδα Λέλα Καραγιάννη (της οργάνωσης "Μπουμπουλίνα) και τα μέλη της ομάδας"Απόλλων" με τον βαθμοφόρο της 7ης Ομάδος Αθηνών Αντρέα Καλύβα και τον βαθμοφόρο της 4ης Αθηνών Μανώλη Λίτινα.

 

Ο Ανδρέας Καλύβας ήταν αρχικά Ναυτοπρόσκοπος και αργότερα Ακρίτας της 3ης Ναυτοπροσκόπων. Λίγο πριν τη διάλυση του ΣΕΠ υπήρξε Αρχηγεύων στην ομάδα. Κατά την διάρκεια της Κατοχής επανίδρυσε την 7η Ομάδα Ναυτοπροσκόπων Αθηνών. Ως δικηγόρος Αθηνών εντάχθηκε στις αρχές του 1944 στην οργάνωση "Απόλλων". Υπήρξε σύνδεσμος του αγωνιστή Καζακόπουλου στην συλλογή πληροφοριών για τις ναυτικές και αεροπορικές εχθρικές δυνάμεις. Στην καθημερινή του δράση ήταν η αποτύπωση των κινήσεων του γερμανικού ναυτικού στις ακτές της Αττικής.

Η ομάδα, σύμφωνα με την αναφορά του Διοικητή της "Αντβανς φορς 133" του Στρατηγείου της  Μέσης Ανατολής στην οποία υπαγόταν η οργάνωση από κοινού με τις ομάδες "Μίδας" και "Όμηρος", αναφέρει ότι είχαν πραγματοποιήσει 58 σαμποτάζ σε εχθρικά πλοία στο λιμάνι του Πειραιά και του Λαυρίου. Ο Καλύβας μεταβαίνει δύο φορές το 1944 στην Εύβοια για παραλαβή εκρηκτικών υλών για σαμποτάζ. Στις 27 Μαρτίου συλλαμβάνεται από την "Ες Ντε", όπου και τον υπέβαλαν για έξη μήνες σε αλλεπάλληλα  φρικτά βασανιστήρια χωρίς να μαρτυρήσει κανέναν συνεργάτη του. Οδηγήθηκε στο απόσπασμα με σιδερένιο ηθικό και χαμόγελο. Όταν εκείνο το πρωινό, έπεσε νεκρός από τις σφαίρες, ήταν μόλις 26 ετών. Για τον Καλύβα έγραψε επικήδειο θρήνο  η παράνομη εφημερίδα "Μάχη" τον Σεπτέμβριο του 1944.

 

Ο Μανώλης Λίτινας έδωσε την προσκοπική του υπόσχεση στην 7η Ομάδα Αθηνών του Λεωνίδα Γαλάνου όπου αργότερα ονομάστηκε Υπαρχηγός. Ήταν δημοσιογράφος. Στη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου το 1940 υπηρέτησε ως ανθυπολοχαγός πεζικού στην Ήπειρο. Οργανώθηκε στις τάξεις του ΕΔΕΣ με δράση στο βουνό και στην πόλη. Οργάνωσε σαμποτάζ κατά γερμανικών οχημάτων. Τον Μάρτη του 1944 ανατίναξε το 45,755 γερμανικό αυτοκινούμενο ραδιογωνιόμετρο. Παράλληλα όμως υπήρξε ένας σημαντικός δημοσιογράφος του παράνομου αντιστασιακού τύπου.


Ο Μανώλης Λίτινας ως πρόσκοπος σε φωτογραφία από το άλμπουμ της Ομάδας του.


Η ομάδα του διέγραψε από τις τάξεις της τον Μήτσο Γιαννακόπουλο (τον εκτέλεσε η Ειδική ασφάλεια) και τους συνταγματάρχες του ΕΔΕΣ Απ. Παπαγεωργίου και Χ. Παπαθανασόπουλο που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς στην οργάνωση "Κουίσλιγκ". Ο κατακτητής τον καταζητούσε λυσσαλέα. ΤονΜάρτιο του 1944 ο ανακριτής Χόλμαν πιάνει τον Λίτινα στην Ένωση Εφέδρων Αξιωματικών στην Χαριλάου Τρικούπη 7. Ακολουθούν πέντε μήνες ανακρίσεων. Τοπρωί της 7ης Σεπτεμβρίου οδηγείται από τα κρατητήρια της οδού Μέρλιν στο Δαφνί.Στο δρόμο προλαβαίνει και γράφει ένα τελευταίο σημείωμα, το οποίο πετάει από την κλούβα μαζί με τα μανικετόκουμπα του.

«Σήμερα το πρωί ξεκινάμε. Πέφτουμε για τη Πατρίδα με γέλιο στα χείλη για τη λευτεριά. 8.9.1944 Λίτινας Μανώλης Βατατζή 60». (φωτογραφία εξωφύλλου)

Στο φωτογραφικό Μητρώο της Ομάδας του [1], που δυστυχώς ξεκολλήθηκε η φωτογραφία του για να δημοσιευτεί στο περιοδικό "Ο Πρόσκοπος" [2], υπάρχει η αφιέρωση του Μανώλη στον αρχηγό του Λεωνίδα Γαλάνο. 

"Εν Αθήναις τη 1/12/1932. Εις ένδειξη υπέρτατης αγάπης και ευγνωμοσύνης την οποία έχω εις τον πολυαγαπημένο μου αρχηγό Λεωνίδα Γαλάνο, όστις κοπιάζει δι` εμέ  αφιερώνω την ανωτέρω φωτογραφία μου"



Η ιδιόχειρη αφιέρωση του Μ. Λίτινα στον αρχηγό του Λ. Γαλάνο


Μετά το θάνατο του ο Γενικός Αρχηγός του ΕΔΕΣ Ναπολέων Ζέρβας με την υπ αριθμόν 8/9/1944 Ημερήσια Διαταγή, απένειμε στον Λίτινα τον βαθμό τουΤαγματάρχη και το Χρυσό Αριστείο Ανδρείας

 

Σήμερα στον χώρο του Διομήδειου Βοτανικού Κήπου στο Χαϊδάρι υπάρχει μνημείο με τα ονόματα όλων όσων εκτελέστηκαν στο ίδιο σημείο στις 8 Σεπτεμβρίου 1944. Το τελευταίο σημείωμα του Μ. Λίτινα βρίσκεται πλέον χαραγμένο σε μία πέτρα στο ίδιον χώρο.




[1] Διασώζεται στο Ιστορικό Αρχείο ΣΕΠ

[2] Περιοδικό  "Ο Πρόσκοπος" (10/1980)